معماری واژه ناشناخته ای نیست. حداقل برای مهندسان و آشنایان به رشته های مهندسی، كلمه معماری یادآور یك طرح و دید همه جانبه و كلان بر ساختار و رفتار موجودیتی است كه دارای خواصی چون پیچیدگی و پویایی است. تهیه و نگهداشت این طرح مستلزم داشتن توجه ویژه‌ای به جامعیت، یكپارچگی، انعطاف پذیری و تعامل پذیری است. در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات(فاوا) نیز ابتدا مفهوم معماری در محدوده سخت افزار و سپس نرم افزار اهمیت پیدا كرد. موضوع استفاده مجدد از قطعات از پیش ساخته شده و این سئوال كه با چه تركیب و تلفیقی از عناصر موجود می‌توان سیستم جدیدی را طراحی نمود، مورد توجه قرار گرفت. تجربه سایر رشته های علوم و مهندسی ثابت كرده است كه هر جا نیاز به طراحی موجودیت یا سیستمی باشد كه ابعاد یا پیچیدگی آن از یك حد معینی فراتر رفته، یا نیازمندی های خاصی را تحمیل نماید، نگرش ویژه و همه جانبه ای را نیازخواهد داشت كه دراصطلاح به آن « معماری » گفته می‌شود. امروزه معماری نه تنها در "سخت افزار" و "نرم افزار" اهمیت یافته بلکه در مدیریت جنبه های مختلف سازمان نیز نیاز به تدوین معماری ضروری شده است. معماری سازمانی(Enterprise Architecture) شامل مدل های كسب و كار، فرآیندها ، داده ها، سیستم های پشتیبانی كننده، شبکه و همچنین زیرساخت های فناوری برای هر دوی معماری وضع موجود و وضع مطلوب است، همچنین در معماری سازمانی نیاز به استانداردها، ملاحظات امنیتی و یك طرح انتقال می باشد.
تعریف معماری سازمانی:
"معماري سازماني رویکردی است یکپارچه و جامع که جنبه‌ها و عناصر مختلف سازمان(سیستم) را با نگاه مهندسی تفکیک و تحلیل می‌نماید و شامل مجموعه مستندات، مدل‌ها، استانداردها و اقدامات اجرایی برای تحول از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب با محوریت فناوری اطلاعات است که در قالب یک طرح مشخص اجرا شده و سپس به صورت مداوم توسعه و بروز‌رسانی می‌شود."
مزایای معماری سازمانی(فناوری اطلاعات) برای دستگاه های دولتی و شرکت های خصوصی:
- همراستا سازی اهداف و فعالیت های فاوا دستگاه با ماموریت و اهداف سازمانی (کارامدی سازمان)یکپارچگی خدمات، سیستم ها و بانک های اطلاعات سازمانی (یکپارچگی)
- نگاه جامع در انتخاب راهکارهای فاوا مناسب و متناسب (ERP, BPMS, Portal, ITIL, ISMS,...)
- مدیریت پذیری و کاهش هزینه های فناوری اطلاعات
- ارائه خدمات الکترونیکی کارامد و یکپارچه سازمانی به شهروندان
مزایای "معماری سازمانی" در مقیاس کشوری(دولت الکترونیک):
- نگاه جامع کشوری به راهکارها، استانداردها و فناوری ها
- هماهنگ سازی معماری سازمان ها با معماری دولت الکترونیک
- تحقق تعامل پذیری بین سازمانی (e-GIF)
- کاهش هزینه ها و جلوگیری از دوباره کاری در صنعت فاوا
- تحقق ارائه خدمات یکپارچه از پنجره واحد به شهروندان
- زمینه سازی برای پایش متمرکز خدمات الکترونیک دستگاه ها و بهبود مستمر شاخص ها
